Üniversitelerarası Kurul (ÜAK), son yıllarda bilim dünyasında tartışma yaratan şaibeli ve yağmacı dergiler konusunda önemli kararlar aldı. Bu yeni düzenlemeler, doçentlik başvurularında yayınların kalitesini artırmayı ve akademide etik standartları yükseltmeyi amaçlıyor.
Haberin Kilit Noktaları
- Yağmacı (predatory) veya şaibeli dergilerde yayımlanan makaleler, doçentlik başvurularında geçerli kabul edilmeyecek.
- ÜAK, başvuru yapan adaylardan şaibeli dergilerle ilgili beyan alacak.
- Yayınların hangi sınıfta değerlendirileceği ve istisnalar ayrıntılı olarak tanımlandı.
Yağmacı ve Şaibeli Dergiler İçin Net Kriterler
ÜAK, hangi dergilerin yağmacı ve şaibeli olarak değerlendirileceğiyle ilgili kapsamlı bir rehber yayımladı. Buna göre, Web of Science veri tabanında Q1, Q2, Q3 kategorisindeki dergiler güvenilir kabul edilirken; Q4 kategorisinde olup yazarlarından makale kabulünden veya basımdan sonra ücret talep eden dergiler ise şaibeli/yağmacı olarak sınıflandırılıyor.
Makale başvurusu sırasında ya da kabul/red şartına bağlı olarak ücret alan dergiler, başvuru beyanlarında kullanılabilecek. Ancak, yayınlandıktan sonra ekstra ücret talep eden dergiler beyannameye eklenemeyecek. Bu uygulama, akademik etik ihlallerin önüne geçmek için tasarlandı.
Başvuruda İtiraz ve Değerlendirme Süreci
Adaylar, makalelerinin yayınlandığı dergilerin "şaibeli" tanımına girmediğine inanıyorlarsa, bunu gerekçeleriyle birlikte ÜAK’a sunabiliyor. Nihai karar ise atanan jüri üyelerinin değerlendirmesine bırakılıyor. Bu noktada, kararların kişisel inisiyatiflerle farklılık gösterebileceği ve uygulamada bazı mağduriyetler yaşanabileceği tartışılıyor.
Üniversitelerarası Kurul, bu konuda birlik sağlamak için çeşitli soruları ve örnek durumları sıkça sorulan sorular bölümünde açıklıyor. Ayrıca, başvurusunda şaibeli dergide yayımlanmış makalesi bulunan adayların, eğer gerekçeleri kabul edilmezse başvuruları iptal olabiliyor ya da sonraki döneme erteleniyor.
Akademik Yükseltme Sürecinde Yeni Dönem
Yapılan düzenlemelerle birlikte, akademik atama ve yükseltmelerde yayınların sadece sayısı değil kalitesi ve güvenilirliği de ön plana çıkarıldı. ÜAK, 2019 yılından itibaren yürürlüğe giren bu kararlarla, Türkiye’nin akademik yükseltme standartlarında uluslararası düzeyde daha yüksek bir etik çizgiye oturduğunu vurguluyor.
Böylelikle, yağmacı ve şaibeli dergilere karşı net bir tutum alınırken; akademisyenlerin yayın sürecinde donanımlı ve dikkatli olmaları bekleniyor. Sürecin sağlıklı işlemesi adına değerlendirme kriterleri ve uygulama detayları belli aralıklarla güncellenmeye devam ediyor.
Kaynaklar
- ÜAK, Doçentlik Başvurularında Şaibeli Dergiler Hakkında Adaylardan Beyan Alacak – Memurlar.Net.
- ÜAK’tan Yağmacı/Şaibeli Dergilere Dair Yeni Karar – Memurlar.Net.
- ÜAK’tan Jüri Üyelerine Şaibeli Dergi Uyarısı! – Memurlar.Net.
- ÜAK’ın Yağmacı/Şaibeli Dergiler Kararını Yeniden Gözden Geçirmeli! – Memurlar.Net.
- ÜAK’tan Yağmacı/Şaibeli Dergiler Hakkında Açıklama – Memurlar.Net.